ΜΠρΚαρδ 42/2015 ΕφΑΔ 2015,532
Πρόεδρος: Ε. Αποστόλου, Πρωτοδίκης
Δικηγόρος: Α. Γεωργίου
Συναινετικό διαζύγιο. Ανήλικο τέκνο. Συμφωνία γονέων για την ανάθεση της επιμέλειας τέκνου, ρύθμιση της επικοινωνίας γονέα με το τέκνο και ρύθμιση διατροφής τέκνου. Κατά το στάδιο της εκδίκασης της αίτησης συναινετικού διαζυγίου, το Δικαστήριο απλώς επικυρώνει, υπό την έννοια ότι βεβαιώνει την ύπαρξη συμφωνίας που ρυθμίζει την επιμέλεια του ανηλίκου τέκνου τους, τον τρόπο επικοινωνίας του πατέρα με αυτό και την επιδίκαση διατροφής στην αιτούσα-μητέρα για λογαριασμό του ανηλίκου τέκνου τους. Τα σχετικά αιτήματα στην αίτηση συναινετικού διαζυγίου είναι συνεπώς μη νόμιμα, καθώς θα κριθούν από το Δικαστήριο, σε ένα μεταγενέστερο στάδιο μετά από αίτηση των αιτούντων σύμφωνα με το άρθρο 1513 ΑΚ, χωρίς να εξαρτά τη συναινετική λύση του γάμου από τη νομιμότητα και την εγκυρότητα των όρων της, οι οποίοι δεν αποτελούν λόγο ανατροπής της απόφασης που ανήγγειλε τη λύση του γάμου.
Διατάξεις: άρθρο 1441 ΑΚ
[...] Σύμφωνα με το άρθρο 1441 ΑΚ, όπως αυτό αντικαταστάθηκε από το άρθρο 3 παρ. 2 Ν 4055/2012, με έναρξη ισχύος από 2 Απριλίου 2012 (άρθρο 113 Ν 4055/2012): «Οι σύζυγοι μπορούν με έγγραφη συμφωνία να λύσουν το γάμο τους, εφόσον έχει διαρκέσει τουλάχιστον έξι μήνες πριν από την κατάρτισή της. Η συμφωνία αυτή υπογράφεται από τα συμβαλλόμενα μέρη και από τους πληρεξουσίους δικηγόρους τους ή μόνον από τους τελευταίους, εφόσον είναι εφοδιασμένοι με ειδικό πληρεξούσιο, το οποίο πρέπει να έχει δοθεί μέσα στον τελευταίο μήνα πριν από την υπογραφή του συμφωνητικού. Αν υπάρχουν ανήλικα τέκνα, για να λυθεί ο γάμος πρέπει η ανωτέρω συμφωνία να συνοδεύεται με άλλη έγγραφη συμφωνία των συζύγων που να ρυθμίζει την επιμέλεια των τέκνων και την επικοινωνία με αυτά, η οποία ισχύει ώσπου να εκδοθεί η απόφαση για το θέμα αυτό σύμφωνα με το άρθρο 1513. Η κατά τα ανωτέρω έγγραφη συμφωνία, καθώς και το έγγραφο συμφωνητικό που αφορά την επιμέλεια και την επικοινωνία των ανήλικων τέκνων ή τη διατροφή αυτών, εφόσον έχει συμφωνηθεί, υποβάλλονται μαζί με τα ειδικά πληρεξούσια, όταν απαιτείται, στο αρμόδιο μονομελές πρωτοδικείο, το οποίο με απόφασή του, που εκδίδεται κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας επικυρώνει τις συμφωνίες και κηρύσσει τη λύση του γάμου, εφόσον συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις. Η απόφαση του μονομελούς πρωτοδικείου που αφορά την επιμέλεια, επικοινωνία και διατροφή των ανήλικων τέκνων αποτελεί εκτελεστό τίτλο».
Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι για την έκδοση συναινετικού διαζυγίου, αν υπάρχουν κατά την διάρκεια του γάμου ανήλικα τέκνα, πρέπει να προσκομίζεται στο Δικαστήριο, μαζί με την αίτηση, έγγραφη συμφωνία των συζύγων που να ρυθμίζει την επιμέλεια των τέκνων και την επικοινωνία με αυτά. Η συμφωνία επικυρώνεται από το δικαστήριο και ισχύει ώσπου να εκδοθεί απόφαση για το θέμα αυτό, σύμφωνα με το άρθρο 1513 ΑΚ. Η συμφωνία αυτή είναι εντελώς διαφορετική από την σύμβαση για την λύση του γάμου και πρέπει να είναι μεταγενέστερη από την τελευταία, αφού η τελευταία αποτελεί προϋπόθεση της πρώτης, αποτελεί δε (η συμφωνία αυτή) ουσιαστική προϋπόθεση του συναινετικού διαζυγίου όχι όμως του παραδεκτού αυτού (βλ. Κουμάντος, ΟικογΔ, σελ. 295, Κουνουγέρη-Μανωλεδάκη, ΟικογΔ, Β, σελ 476) και είναι ιδιόρρυθμη σύμβαση, που η ισχύς της εξαρτάται από την επικύρωσή της με την απόφαση που λύνει το γάμο (βλ. Σοφιαλίδη-Κορνηλάκη, ΟικογΔ, σελ. 852), έως την έκδοση της οποίας δεν παράγει αποτελέσματα. Ο νόμος, όπως προκύπτει από τις διατάξεις της ΑΚ 1441, αρκείται στην προσκόμιση στο Δικαστήριο της έγγραφης αυτής ιδιόρρυθμης συμφωνίας των συζύγων για την επιμέλεια των ανηλίκων τέκνων τους και τον τρόπο επικοινωνίας τους με αυτά, χωρίς να εξαρτά τη συναινετική λύση του γάμου από την νομιμότητα και την εγκυρότητα των όρων της, οι οποίοι δεν αποτελούν λόγο ανατροπής της απόφασης που ανήγγειλε τη λύση του γάμου. Απλώς και μόνο κατά το στάδιο αυτό το Δικαστήριο την επικυρώνει, υπό την έννοια ότι βεβαιώνει την ύπαρξή της, χωρίς να είναι ανάγκη να αναφέρει στην απαγγέλουσα το διαζύγιο απόφασή του και το περιεχόμενο της έγγραφης αυτής συμφωνίας (βλ σχετ. ΕφΑθ 6380/2011 ΕλλΔνη 2012,166, ΕφΑθ 255/1993 ΕλλΔνη 35,439, ΕφΑθ 3628/1991 ΝοΒ 39,932, ΑΠ 889/1988 ΕλλΔνη 30,1327, Βασ. Βαθρακοκοίλη, ΕΡΝΟΜΑΚ, υπό άρθρο 1441 ΑΚ σελ. 502 παρ. 12 επομ.).
Στην προκείμενη περίπτωση οι αιτούντες σύζυγοι ζητούν με την κοινή αίτησή τους να λυθεί με συναινετικό διαζύγιο ο μεταξύ τους γάμος και να επικυρωθούν οι αναφερόμενες στην αίτηση συμφωνίες των αιτούντων, περί λύσεως του γάμου τους, περί ρύθμισης της επιμέλειας του ανηλίκου τέκνου τους, Α., της διατροφής αυτού και της επικοινωνίας του πρώτου αιτούντος με αυτό. Τέλος, ζητούν να ανατεθεί η επιμέλεια του ανηλίκου τέκνου τους στη δεύτερη των αιτούντων, μητέρα του, να υποχρεωθεί ο πρώτος των αιτούντων να προκαταβάλλει στην δεύτερη αιτούσα, μητέρα του, για λογαριασμό του ανηλίκου τέκνου τους, μηνιαίως, κατά το πρώτο πενθήμερο κάθε μήνα, το ποσό των διακοσίων (200) ευρώ, ως συνεισφορά του στην τακτική εις χρήμα διατροφή του και να οριστεί το δικαίωμα επικοινωνίας του άνω ανηλίκου με τον πρώτο αιτούντα- πατέρα του, όπως ειδικότερα αναφέρεται στην αίτησή τους.
Η υπό κρίση αίτηση με το περιεχόμενο αυτό και αιτήματα αρμοδίως και παραδεκτώς εισάγεται ενώπιον αυτού του Δικαστηρίου, για να συζητηθεί κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας (άρθρα 739 επ. του ΚΠολΔ). Ως προς τα αιτήματά της, περί λύσεως του γάμου των αιτούντων με συναινετικό διαζύγιο και περί επικυρώσεως της συμφωνίας των αιτούντων για τη λύση του γάμου τους, καθώς και για την επιμέλεια, την επικοινωνία και τη διατροφή του ανήλικου τέκνου τους, σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν στη μείζονα σκέψη, είναι νόμιμη, στηριζόμενη στις διατάξεις των άρθρων 1438 και 1441 ΑΚ, όπως τροποποιήθηκαν με το άρθρο 3 του Ν 4055/2012 που ισχύει από την 2α Απριλίου 2012 (άρθρο 110 παρ. 1 του Ν 4055/2012).
Αντίθετα, ως προς τα αιτήματα της υπό κρίση αίτησης: α) περί αναθέσεως της επιμέλειας του ανήλικου τέκνου των αιτούντων στην δεύτερη αιτούσα, β) περί ρυθμίσεως της επικοινωνίας του άνω ανηλίκου τέκνου με τον πατέρα του και γ) περί επιδικάσεως διατροφής στην δεύτερη αιτούσα για λογαριασμό του ανήλικου τέκνου τους είναι μη νόμιμα, διότι σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στη μείζονα σκέψη, κατά το στάδιο αυτό, της εκδικάσεως της αίτησης για έκδοση συναινετικού διαζυγίου, κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας, το Δικαστήριο απλώς και μόνο επικυρώνει, υπό την έννοια ότι βεβαιώνει την ύπαρξή τους, τις προσκομιζόμενες από τους αιτούντες συμφωνίες περί ρύθμισης της επιμέλειας του ανηλίκου τέκνου τους, της διατροφής του και της επικοινωνίας με αυτό. Τα ως άνω ζητήματα θα κριθούν από το Δικαστήριο, σε ένα μεταγενέστερο στάδιο και συγκεκριμένα στην περίπτωση που αιτηθεί από τους νυν αιτούντες να εκδοθεί απόφαση για αυτά, σύμφωνα με το άρθρο 1513 ΑΚ, δικάζοντας, όμως στην περίπτωση αυτή, κατά την αμφισβητούμενη δικαιοδοσία (με την ειδική διαδικασία του άρθρου 681Β ΚΠολΔ, που αφορά διαφορές που αφορούν διατροφή και επιμέλεια τέκνων) και κρίνοντας, εν προκειμένω, και τη νομική και ουσιαστική βασιμότητά τους. Πρέπει, επομένως, η υπό κρίση αίτηση κατά το μέρος που κρίθηκε νόμιμη να εξεταστεί περαιτέρω κατ’ ουσίαν.
Από τα έγγραφα που προσκομίζουν οι αιτούντες αποδεικνύονται τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Οι αιτούντες τέλεσαν, στις 26.09.2009, νόμιμο θρησκευτικό γάμο στον Ιερό Ναό ... στην Καρδίτσα, σύμφωνα με όλους τους τύπους του Ανατολικού Ορθοδόξου Δόγματος. Από το γάμο τους αυτό απέκτησαν ένα άρρεν (1) τέκνο, τον Α. που γεννήθηκε στις 24.03.2012. Με την από 05.01.2015 έγγραφη συμφωνία τους, υπογεγραμμένη από τους ίδιους και από τον πληρεξούσιο δικηγόρο τους, οι αιτούντες συμφώνησαν νομότυπα να λύσουν τον γάμο τους, εφόσον αυτός έχει διαρκέσει τουλάχιστον έξι μήνες πριν από την κατάρτισή της.
Περαιτέρω με την από 05.01.2015 έγγραφη συμφωνία τους ρύθμισαν την επιμέλεια και την διατροφή του ανηλίκου τέκνου τους, καθώς και την επικοινωνία με αυτό. Ειδικότερα, συμφωνήθηκε ότι η επιμέλεια του ανηλίκου τέκνου τους θα ασκείται από τη μητέρα του, με την οποία και θα διαμένει. Για ανακύπτοντα ζητήματα σχετικά με την εκπαίδευση του ανηλίκου τέκνου τους οι αιτούντες θα αποφασίζουν από κοινού.
Περαιτέρω, με την προαναφερόμενη έγγραφη συμφωνία των διαδίκων ρυθμίστηκε το δικαίωμα επικοινωνίας του πρώτου αιτούντος, πατέρα με το ανήλικο τέκνο του, κατά τους ειδικότερους όρους που αναφέρονται σ’ αυτήν.
Τέλος, συμφωνήθηκε ότι ο πρώτος αιτών- πατέρας του ανηλίκου θα καταβάλλει στην αιτούσα-μητέρα του, ως ασκούσα την επιμέλειά του και για λογαριασμό του, το ποσό των διακοσίων (200) ευρώ, μηνιαίως, ως συνεισφορά του στην τακτική διατροφή του, εντός του πρώτου πενθημέρου κάθε μήνα, για το χρονικό διάστημα από την 01.02.2015 έως την 31.01.2017.
Πρέπει επομένως να γίνει εν μέρει δεκτή η υπό κρίση αίτηση ως βάσιμη και από ουσιαστική της άποψη και να επικυρωθούν οι ως άνω συμφωνίες, όπως ειδικότερα ορίζεται στο διατακτικό της παρούσας, καθώς και να κηρυχθεί η λύση του μεταξύ τους γάμου. [...]
Παρατηρήσεις
1. Από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 904, 915, 916 και 917 ΚΠολΔ προκύπτει ότι για τη διενέργεια της αναγκαστικής εκτέλεσης απαιτείται η ύπαρξη τίτλου εκτελεστού, ο οποίος πρέπει να περιέχει απαίτηση βέβαιη και εκκαθαρισμένη.
Οι εκτελεστοί τίτλοι ορίζονται από την παρ. 2 του άρθρου 904 ΚΠολΔ και είναι: α) οι τελεσίδικες ή αμετάκλητες δικαστικές αποφάσεις οποιουδήποτε ελληνικού δικαστηρίου (άρθρ. 321 και 553 ΚΠολΔ), β) οι οριστικές αποφάσεις που κηρύχθηκαν προσωρινά εκτελεστές (άρθρ 907-910 ΚΠολΔ), γ) οι ελληνικές διαιτητικές αποφάσεις (άρθρ. 867 και 895 ΚΠολΔ), δ) τα πρακτικά των ελληνικών δικαστηρίων που περιέχουν συμβιβασμό (άρθρ. 293 παρ. 1γ’ ΚΠολΔ) ή προσδιορισμό δικαστικών εξόδων (άρθρ. 294, 296 ΚΠολΔ), ε) τα ελληνικά συμβολαιογραφικά έγγραφα, στ) οι διαταγές πληρωμής ελλήνων δικαστών (άρθρ. 624 επ. ΚΠολΔ), συμπεριλαμβανομένων και των περί απόδοσης της χρήσης μισθίου ακινήτου διαταγών (άρθρ. 6 παρ. 14 Ν 2479/1997), ζ) οι αλλοδαποί τίτλοι, εάν κηρύχθηκαν στην Ελλάδα εκτελεστοί (άρθρ. 905 ΚΠολΔ) και η) οι διαταγές ή πράξεις που αναγνωρίζονται από τον νόμο ως εκτελεστοί τίτλοι (π.χ. η απόφαση που διέταξε ασφαλιστικά μέτρα κατ’ άρθρ. 700 ΚΠολΔ, η καταφατική δήλωση τρίτου στην κατάσχεση στα χέρια τρίτου, κατ’ άρθρα 988, 989 ΚΠολΔ, η περίληψη της κατακυρωτικής έκθεσης του πλειστηριασμού κατ’ άρθρ. 1005 παρ. 2 ΚΠολΔ κ.λπ.)
Σε όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις απαιτείται επίσης η περιεχόμενη στον εκτελεστό τίτλο απαίτηση, με την οποία ο οφειλέτης υποχρεούται σε ορισμένη πράξη, παράλειψη ή ανοχή, να είναι βέβαιη (άρθρ. 915 ΚΠολΔ), δηλαδή να μην εξαρτάται από αναβλητική αίρεση ή προθεσμία και εκκαθαρισμένη (άρθρ. 916 και 917 ΚΠολΔ), δηλαδή, να προκύπτει με σαφή τρόπο η ποιότητα και η ποσότητά της.
2. Περαιτέρω εκούσια δικαιοδοσία (άρθρο 739 επ. ΚΠολΔ) είναι η εξουσία των πολιτικών δικαστηρίων για τη λήψη ρυθμιστικών μέτρων με διοικητικό χαρακτήρα για την διάπλαση μιας έννομης σχέσης ή την διαπίστωση μιας πραγματικής κατάστασης, χωρίς να αναγνωρίζεται κάποιο ιδιωτικό δικαίωμα [2] .
Η εκούσια δικαιοδοσία διαφέρει από την αμφισβητούμενη [3] (άρθρο 1 παρ. 1α΄ ΚΠολΔ) γιατί, στην πρώτη δεν ζητείται, αλλ’ ούτε επιτυγχάνεται, όπως συμβαίνει με την δεύτερη, η διάγνωση ιδιωτικού δικαιώματος, αλλά ασκείται διοικητικής φύσης αρμοδιότητα και για τον λόγο αυτό ο δικαστής περιορίζεται στις σχέσεις των ιδιωτικών συμφερόντων και όχι του γενικότερου (δημοσίου) συμφέροντος.
Σημειώνεται ότι στα τακτικά πολιτικά δικαστήρια υπάγονται μόνον οι υποθέσεις εκείνες, που είτε ο ίδιος ο ΚΠολΔ (άρθρ. 782 επ. ΚΠολΔ) είτε ο νόμος (π.χ. άρθρο 4 Ν 3588/2007 πτωχευτική διαδικασία, Ν 2664/1998 διαδικασία κτηματολογικών εγγραφών κ.λπ., άρθρο 1441 ΑΚ κ.λπ.) έχει υπαγάγει σ’ αυτά.
3. Στην προκειμένη περίπτωση, το Μονομελές Πρωτοδικείο Καρδίτσας με την ανωτέρω απόφασή του, όπως προκύπτει από το περιεχόμενό της, αφενός μεν δέχθηκε την κοινή αίτηση των διαδίκων (μετά της σχετικής συμφωνίας τους) και έλυσε τον γάμο τους κατά το άρθρο 1441 εδ. α' ΑΚ, αφετέρου δε απέρριψε τα κοινά αιτήματά τους που αφορούσαν την ανάθεση της επιμέλειας του ανήλικου τέκνου τους, τον καθορισμό της επικοινωνίας του με τον γονέα που δεν θα έχει την επιμέλειά του, καθώς και την μηνιαία διατροφή του, όπως άλλωστε είχαν συμφωνήσει με την υποβληθείσα δεύτερη συμφωνία τους, κατά το εδάφιο γ' του ίδιου αυτού άρθρου, και περιέλαβαν στο αιτητικό της αίτησής τους ώστε να αποτελέσει περιεχόμενο του διατακτικού της εκδοθησόμενης απόφασης.
Όμως το δικάσαν δικαστήριο έκρινε ότι τα αιτήματα αυτά είναι μη νόμιμα για τον λόγο ότι κατά τη συζήτηση της έκδοσης συναινετικού διαζυγίου το μονομελές πρωτοδικείο απλώς επικυρώνει τις συμφωνίες που προβλέπει το εδάφιο γ' του άρθρου 1441 ΑΚ, δεδομένου ότι τα ζητήματα που αφορούν την επιμέλεια, επικοινωνία και διατροφή του τέκνου «...δεν θα κριθούν από το ίδιο δικαστήριο αλλά σε μεταγενέστερο στάδιο και συγκεκριμένα στην περίπτωση που απαιτηθεί από τους νυν αιτούντες να εκδοθεί απόφαση για αυτά, σύμφωνα με το άρθρο 1513 ΑΚ, δικάζοντας όμως στην περίπτωση αυτή κατά την αμφισβητούμενη δικαιοδοσία (με την ειδική διαδικασία του άρθρου 681Β ΚΠολΔ....)...».
Με την κρίση του αυτή το Μονομελές Πρωτοδικείο Καρδίτσας παραβίασε τις διατάξεις του άρθρου 1441 ΑΚ, κυρίως γιατί συγχέει τη συναινετική λύση του γάμου, καθώς και τη συναινετική τακτοποίηση των θεμάτων που αφορούν την επιμέλεια, επικοινωνία και διατροφή του τέκνου, για τα οποία εφαρμόζονται οι διατάξεις της εκουσίας δικαιοδοσίας (άρθρ. 1441 εδ. γ' ΑΚ, 2 και 739 επ. ΚΠολΔ) αφού δεν υφίσταται αντιδικία, όπως συμβαίνει εν προκειμένω, με την ύπαρξη αντιδικίας μεταξύ των γονέων για τα ίδια αυτά θέματα, ότε τυγχάνουν εφαρμογής οι διατάξεις της αμφισβητούμενης δικαιοδοσίας (άρθρ. 592 επ. ΚΠολΔ για τη λύση του γάμου και 681Β και Γ ΚΠολΔ για τα υπόλοιπα θέματα). Επομένως, εφόσον υπάρχει σχετική συμφωνία των γονέων σε όλα τα ανωτέρω θέματα, τι απομένει να κριθεί σε μεταγενέστερο στάδιο και μάλιστα με τη διαδικασία του άρθρου 681Β, το οποίο προϋποθέτει αντιδικία μεταξύ των γονέων για τα θέματα αυτά; Άλλο, βέβαια, είναι το θέμα, σε περίπτωση που μεταβληθούν οι συνθήκες και υπάρξει ανάγκη μεταβολής των όρων του συμφωνητικού και της απόφασης του εδαφίου γ' του άρθρου 1441 ΑΚ, οπότε πρέπει να γίνει προσφυγή στις διατάξεις των άρθρων 681 Β και Γ ΚΠολΔ ή αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 682 ΚΠολΔ να επιτευχθεί προσωρινή ρύθμιση ή προσωρινή επιδίκαση (αύξηση ή μείωση) της διατροφής (άρθρ. 728 επ. και 731 επ. ΚΠολΔ).
Η ανωτέρω κρίση του Δικαστηρίου αυτού βρίσκεται και εκτός του πνεύματος και της βούλησης του νομοθέτη (άρθρ. 3 Ν 4055/2012) ο οποίος, με τη διάταξη αυτή, στοχεύει στον δραστικό περιορισμό του χρόνου και των δαπανών, σε περίπτωση που οι γονείς αποφασίσουν να λύσουν τον γάμο τους και να τακτοποιήσουν την επιμέλεια, την επικοινωνία και τη διατροφή του τέκνου τους συναινετικά.
4. Ωστόσο, και ενόψει του ότι κατά το εδάφιο ε' του άρθρου 1441 ΑΚ ορίζεται ότι εκτελεστό τίτλο, για τα θέματα της επιμέλειας, επικοινωνίας και διατροφής του ανήλικου τέκνου, αποτελεί η απόφαση του μονομελούς πρωτοδικείου (και όχι η σχετική συμφωνία η οποία συνυποβάλλεται με αίτηση λύσης του γάμου), μπορεί να δημιουργηθεί ο προβληματισμός σχετικά με την εκτελεστότητά της, αφού πρόκειται για υπόθεση η οποία δικάζεται με τη διαδικασία της εκουσίας δικαιοδοσίας, με βάση το εδ. α’ του άρθρου 904 ΚΠολΔ.
Εκτιμώ ότι δεν τίθεται τέτοιο θέμα δεδομένου ότι και ενόψει της διατύπωσης της εν λόγω διάταξης, όλες ανεξαιρέτως οι τελεσίδικες αποφάσεις ελληνικών δικαστηρίων αποτελούν τίτλους εκτελεστούς, εφόσον περιέχουν απαίτηση βέβαιη και εκκαθαρισμένη, κατά τα ανωτέρω εκτιθέμενα και μάλιστα ανεξάρτητα με ποια διαδικασία δίκασαν [4] , ακόμα και αν πρόκειται για αποφάσεις εκουσίας δικαιοδοσίας, αρκεί να έχουν καταψηφιστικό περιεχόμενο [5] .
Επομένως, για να έχει εκτελεστό χαρακτήρα η δικαστική απόφαση του άρθρου 1441 εδ. γ' ΑΚ, πρέπει να περιέχονται στο διατακτικό της καταψηφιστικές διατάξεις που περιέχουν: α) την ανάθεση της άσκησης της επιμέλειας του τέκνου, β) την ρύθμιση της επικοινωνίας αυτού με τον γονέα που δεν έχει την επιμέλειά του με σαφή και ορισμένο τρόπο κατά ημέρες, ώρες κ.λπ., γ) την καταβολή από τον υπόχρεο ορισμένης διατροφής κατά συγκεκριμένο χρόνο κ.λπ.
Όμως για να περιληφθούν στη δικαστική απόφαση και να αποτελέσουν εκτελεστό διατακτικό της, πρέπει: α) να έχουν ζητηθεί και να περιλαμβάνονται στην κοινή αίτηση και δεν αρκεί η προσαγωγή και επίκληση της σχετικής συμφωνίας, δεδομένου ότι εκτελεστός τίτλος δεν είναι η συμφωνία αλλά η εκδοθησόμενη απόφαση του μονομελούς πρωτοδικείου, β) να προβλέπονται οι σχετικές ποινές χωρίς τις οποίες δεν μπορεί να γίνει αναγκαστική εκτέλεση.
Έτσι: αα) για την επιμέλεια δεν αρκεί ο καθορισμός του γονέα που θα την ασκεί, αλλά σε περίπτωση που το τέκνο διαβιώνει μέχρι τότε με τον άλλο γονέα πρέπει να προβλέπονται οι κυρώσεις της παρ. 1 του άρθρου 950 ΚΠολΔ, για την περίπτωση μη συμμόρφωσης, ββ) για την επικοινωνία δεν αρκεί ο καθορισμός του τρόπου, χρόνου κ.λπ. άσκησής της από τον γονέα που δεν έχει την επιμέλεια, αλλά πρέπει να προβλέπονται και οι κυρώσεις της παρ. 2 του άρθρου 950 ΚΠολΔ, για την περίπτωση μη συμμόρφωσης, γγ) για τη διατροφή, η οποία σημειωτέον είναι χρηματική απαίτηση (άρθρ. 951 ΚΠολΔ), δεν αρκεί μόνον ο καθορισμός της σε χρήματα και ο χρόνος καταβολής της, αλλά πρέπει, σε περίπτωση μη συμμόρφωσης του υπόχρεου, να προβλέπεται και ο χρόνος που ο υπόχρεος καθίσταται υπερήμερος (π.χ. ορισμός δήλης ημέρας καταβολής), γιατί διαφορετικά η τελεσίδικη απόφαση του εδαφίου γ' παρ. 2 του άρθρου 1441 ΑΚ μένει ανεκτέλεστη και η τυχόν ενεργοποίησή της με την έκδοση απογράφου και κοινοποίησης αντιγράφου με επιταγή για εκούσια συμμόρφωση (άρθρ. 918, 924 και 933 ΚΠολΔ) μπορεί να αποκρουσθεί επιτυχώς από τον οφειλέτη [6] .
Σημειώνεται ότι μόνον με τους ανωτέρω όρους μπορεί να τύχει εφαρμογής και η διάταξη του άρθρου 232Α ΠΚ που αφορά τον ποινικό κολασμό εκείνου που δεν συμμορφώθηκε σε προσωρινή διαταγή ή σε διάταξη δικαστικής απόφασης [7] .
Κώστας Κουτσουλέλος, Δικηγόρος
[ 1 ]. Βλ. και σχετική μελέτη Κ. Οικονόμου, σε παρόν τεύχος, σελ. 483.
[ 2 ]. Κ. Μπέης, Εισαγωγή στη Δικονομική Σκέψη. παρ. 25, σελ. 357.
[ 3 ]. Κριτήριο της διάκρισης δεν είναι η ύπαρξη ή όχι αντιδικίας, επειδή υπάρχουν υποθέσεις που εκδικάζονται με την διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας, στις οποίες υφίσταται αντιδικία, όπως, π.χ. συμβαίνει στην περίπτωση του ανακριβούς κληρονομητηρίου (άρθρ. 1964 ΑΚ και 823 ΚΠολΔ) ή στην αφαίρεση ή ακύρωσή του (άρθρ. 1965 ΑΚ) ή στον διορισμό προσωρινής διοίκησης ή εκκαθαριστικών νομικού προσώπου ή εταιρίας (άρθρο 786 ΚΠολΔ) κ.λπ.
[ 4 ]. Ι.Μπρίνιας, Αναγκαστική Εκτέλεσις, τομ. 1, παρ. VII, σελ. 61.
[ 5 ]. Ι.Μπρίνιας, ό.π., σημ. 36.
[ 6 ]. Σχετικά με την εκτελεστότητα της απόφασης: άρθρα 763 και 774 ΚΠολΔ.
[ 7 ]. Βλ. περισσ. Κώστα Κουτσουλέλο, Άρνηση τέκνου να επικοινωνήσει με τον γονέα που δεν έχει την επιμέλειά του - Προβλήματα εφαρμογής του άρθρου 950 παρ. 2 ΚΠολΔ - Ορια ποινικής ευθύνης κατά το άρθρο 232Α ΠΚ, ΕφΑΔ 2014, σελ. 454.